Chronologisch verloop van de 18 daagse veldtocht aan het bruggenhoofd Gent.

Dit is de tweede dag van strijd aan het bruggenhoofd. De ochtend begint met een poging het verloren terrein te herwinnen op de Duitse invallers. De strijd is hevig en bij momenten hebben de Belgische troepen het moeilijk hun stellingen te behouden maar ze houden stand.

• De Bouw van Bruggenhoofd Gent.
• De Structuur van Bruggenhoofd Gent.
• Een nadere blik op de technische kant van de bouw van de bunkers.
• Beschrijving van de binnenkant van de bunkers en hun bewapening.
• Camouflage van de bunkers.
• Enkele opmerkingen en tekortkomingen aan dit bruggenhoofd.
• De Achttiendaagse Veldtocht zoals beleefd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Vrijdag 10 mei 1940: De Duitse inval in België
  • Zaterdag 11 mei 1940: Beperken schade aan Albertkanaal
  • Zondag 12 mei 1940: Terugtrekken op de lijn Antwerpen - Givet
  • Maandag 13 mei 1940: Terugtrekken op de lijn Antwerpen - Givet
  • Dinsdag 14 mei 1940: Opstellen op de lijn Antwerpen - Givet
  • Woensdag 15 mei 1940: Verdediging van de lijn Antwerpen - Givet
  • Donderdag 16 mei 1940: Opdracht terugtrekken op Scheldestelling
  • Vrijdag 17 mei 1940: Aankomst troepen op Scheldestelling, oa TPG
  • Zaterdag 18 mei 1940: Opbouw Scheldestelling, oa TPG.
  • Zondag 19 mei 1940: Vertragingsopdrachten aan de Dender.
  • Maandag 20 mei 1940: Eerste dag strijd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Dinsdag 21 mei 1940: Tweede dag strijd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Woensdag 22 mei 1940: Derde dag strijd aan Bruggenhoofd Gent.
  • Donderdag 23 mei 1940: Het verlaten van Bruggenhoofd Gent.
  • Donderdag 23 mei 1940: Algemene beelden bij de val van TPG.
  • Donderdag 23 mei 1940: De val van Gent.
  • Vrijdag 24 mei 1940: De val van het kanaal Gent-Terneuzen
  • Zaterdag 25 mei 1940: De slag om de Leie
  • Zondag 26 mei 1940: De slag om de Leie
  • Maandag 27 mei 1940: Val van de Leiestelling
  • Dinsdag 28 mei 1940: De Belgische kapitulatie
  • De rest van de veldtocht tot de val van Dunkerque.
  • Lijst van gesneuvelde Belgische soldaten aan Bruggenhoofd Gent.
  • Lijst van Belgische gesneuvelden tijdens de 18 daagse veldtocht.
  • Lijst van gesneuvelde Duitse soldaten aan Bruggenhoofd Gent.
• Het lot van Bruggenhoofd Gent na drie dagen strijd.

Dinsdag 21 mei 1940

Algemeen.

Tijdens deze dag wordt de situatie voor het Belgische leger met de minuut slechter. De Duitsers hebben namelijk definitief een wig weten te drijven in het noorden van Frankrijk doorheen de Franse Verdediging. Hierdoor zijn in één keer alle Franse troepen die in België nog zaten, afgesneden van bevoorrading uit Frankrijk zelf. Anderzijds waren de mogelijkheden om die troepen nog in te zetten om de lopende Duitse aanval in Noord Frankrijk nog mee helpen te stuiten, hierdoor nog eens meer beperkt, al kon men zich al sterk de vraag stellen of deze sowieso hiertoe nog in staat waren. Deze dag zullen ook de Franse steden Amiens en Montreuil in Duitse handen vallen. Hierdoor zijn beide geallieerde fronten over een strook van zo een vijftig kilometer van elkaar gescheiden.

Voor de Britten betekende dat scenario zoals ze intern al beslist hadden op 16 mei 1940 dat zij er alles aan zouden beginnen doen, los van de Fransen en de Belgen om hun in België aanwezige troepen zoveel mogelijk georganiseerd van verdediginslijn tot verdedigingslijn (meestal rivieren of kanalen) terug te trekken op Belgische of Franse havens of kusten. Daar diende dan een voldoende ruim strand of haven in handen gehouden te worden om een inscheping naar Groot Brittannië opnieuw mogelijk te maken. De uitvoering van dit noodplan werd bij de Britten gekoppeld aan het voor hen totaal ongewenste scenario dat de Duitsers door zouden weten te breken tot aan de Franse kust en zo het Front letterlijk in 2 zouden splijten. Dit was de situatie die zich nu al voordeed op 21 mei 1940.

Uit deze ontstane situatie dringt zich opnieuw een verplaatsen van de fronten op en zullen de Belgen noodgedwongen op vrij korte tijd opnieuw moeten achteruit trekken. De eerstvolgende terugtrekking wordt voorzien op de Leie (een stroom die qua waterpeil enorm laag staat door massale kunstmatig veroorzaakte overstromingen overal ten lande) en naar het noorden toe (wegens het wegvallen van de Nederlanders als companen in de strijd) op het afleidingskanaal van de Leie (ook gekend als het huidige Schipdonkkanaal).

Waar men hier nauwelijks rekening mee heeft gehouden is dat eenmaal Bruggenhoofd Gent zou wegvallen, door het verschuiven van de fronten, het front wel eens tijdelijk dwars door Gent zou komen te liggen. Dit was ooit een van de hoofdbedoelingen van de bouw van de bunkerlinie Bruggenhoofd Gent zuidelijk van Gent, net om dat scenario te vermijden.

Bruggenhoofd Gent.

De Duitse opdracht aan hun troepen aan Bruggenhoofd Gent ziet er als volgt uit:

• Tussen Schelde en de steenweg Aalst - Gent, ligt het 2e Bat van het Duitse 192e IR.
• Vanaf de steenweg tot de spoorlijn Brussel - Oostende sluit het 2e Bataljon van het Duitse 234e IR hierbij aan.
• Vanaf de spoorlijn Brussel - Oostende tot de Geraardsbergsesteenweg liggen achtereenvolgend het 3e en 1e Bataljon van het Duitse 171e IR.
• Het 1e en 3e Bataljon van het Duitse 192e IR en het 2e Bataljon van het 171e IR liggen ondertussen in reserve tussen Westrem en Bavegem.

Het Duitse IX Armée maakt in de ochtend melding van volgende aantallen gevangengenomen Belgische soldaten aan Bruggenhoofd Gent

• 75 gevangenen waaronder 1 officier en 51 Ardeense Jagers

De plannen voor de komende Duitse aanval zijn als volgt:

• De 56e Infanteriedivisie zal om 08:00 uur de vijand naar Gent terugdrijven.
  • Het 234e IR zal op de rechterflank Kwatrecht verder proberen veroveren. Het zal voor deze aanval bijkomend aangevuld worden met het 2e Bataljon van het 192e IR. Ze krijgen hierbij artilleriesteun van het 3e Bataljon van de 156e Artillerie.
  • Het 171e IR regiment zal zijn aanval toespitsen op de zone tussen de huidige E40 (toen nog onbestaande) en Gijzenzele. Hierbij krijgen zij directe steun van specifieke stoottroepen van het 156e Pionierbatallion die specifiek zich zullen toespitsen op het breken van de bunkerlijn voor hen. Deze genie-eenheid dient ook meteen na het doorstoten tot Merelbeke klaar te zijn voor het slaan van een noodbrug over de Schelde.
  • De overige 2 bataljons van het 192e IR zullen dan op links mee aanvallen tussen Betsbergbos en Gijzenzele.
  • Het commandocentrum van de Duitse Artillerie voor de aanval op Bruggenhoofd Gent wordt gevestigd in het centrum van Oordegem. Zij beschikken hierbij ook over Beobachtungs-abteilung 19, een Duitse artilleriewaarnemingseenheid. Dit omdat men snel wilde kunnen riposteren met tegenbatterijvuur tegen de ondertussen gevreesde vrij precieze Belgische artillerie die hen de dag voordien al zwaar parten had gespeeld.
  • Artilleriegruppe 617 zal ook tijdens de nacht in samenwerking met Beobachtungs-Abteilung 19 proberen ontussen waargenomen Belgische Artillerie op voorhand uit te schakelen met gericht tegenbatterijvuur.
  • De artillerie gelegen rond Massemen en Bavegem moet de aanval inleiden en voortdurend dekken.
    • Invuren mag door het 156e AR vanaf 7u15 met een kadans van 150 schoten voor een lichte afdeling en 100 schoten per zware afdeling.
    • Inleiden van de aanval met artillerievuur gebeurt tussen 07:45 en 08:00 uur. In deze periode zal ook het 2e Bataljon van de 67e AR het vuur mee aandikken in de zone waar direct daarop de aanval zal volgen.
  • De 563e Panzerjäger Abteilung beschermt de artillerie en gaat daarom bij dageraad in stelling op een lijn Maalbroek - Massemen en Westrem - Veldstraat.
  • Het 6e Machinegewehrbatallion (MG Bat 6) wordt ingesteld op de rechter kant om eventuele tegenaanvallen van de noordelijke kant van de Schelde tegen te houden.
  • Om 06:30 krijgen beide Infanterieregimenten 171 en 192 elk twee 8.8cm-Flakkanonnen toegewezen. Hun aanval zal zich vooral richten op de sector Gijzenzele - Betsberg en niet op Kwatrecht zoals de eerste dag het geval was. Volgens de Duitse propaganda was tegen dit geschut geen tank of bunker bestand. Dit geschut zou rond dat uur aankomen te Oosterzele.
  • Ook beschikt de 56e ID over de FLAK Compagnie 6/46 om de aanval tijdens de aanval ook in te dekken tegen voor hen vijandelijke jachtvliegtuigen.

Het opstellen van de nodige troepen voor de aanval moet gebeuren tussen het eerste daglicht en 07:00 uur.

Gelijktijdig plant echter ook het Belgisch leger een tegenaanval in de ochtend om de situatie in Kwatrecht opnieuw rechtgetrokken te krijgen.

Van Belgische kant is op dat moment meer in detail de opstelling als volgt:

• Het 3e Bat van de 5e Linie bezet de zone vanaf het vroeger munitiepark (huidige industriezone Neerhonderd alhoewel dit zeker maar nog enkel de zone zal geweest zijn dichter bij de spoorlijn, een groot gedeelte tot centrum Kwatrecht was voorlopig verloren aan de Duitsers.
• Aan de spoorlijn Oostende - Brussel ter hoogte van de bunker D19 is ondertussen door de hachelijke situatie op Kwatrecht versterking voorzien van de 7e Compagnie van het 1e Regiment Ardeense Jagers. Vanaf de middag van deze dag zal ook de rest van het 2e Bataljon van de 1e Ardeense Jagers als steun hier aangeboden worden. Deze lagen voorlopig in reserve nabij Caritas in Melle.
• Het 2e Bataljon van de 5e Linie zit meer achteruit in reserve ter hoogte van Melle Kalverhage en de nabijheid van kasteel De Bueren.
• Het 1e Bataljon van de 5e Linie staat nog opgesteld (allicht ongeveer ter hoogte van de steunlijn op Bruggenhoofd Gent) in de zone tussen Spoorlijn Oostende-Brussel tot de rand van Gijzenzele dorp.
• De zone vanaf de rand van Gijzenzele wordt overgenomen door het 3e Bataljon van de 6e Linie. Deze eenheid was bijkomend versterkt met het Eskadron Cyclisten dat deel uitmaakte van de 2e ID en het verkenningspeloton van de 5e Linie.
• Vanaf de Gijzenzelestraat ligt de scheiding met het 2e Bataljon met het 3e Bataljon van de 6e Linie. Deze nemen daar de zone voor zich tot de rand met Betsbergbos.
• Meer achteruit ligt in reserve het 3e Bataljon van de 28e Linie tussen Landskouter en Gontrode.

00:00

00:30

Bruggenhoofd Gent - Oosterzele. Het 8e Artillerie Regiment schiet nog eens 150 projectielen af op het kasteel de Keiberg in Oosterzele.

02:00

Bruggenhoofd Gent - Baaigem. In deze regio gaat het niet zo goed met de beschikbare T13 tanks. Bij het verplaatsen van een T13-tank geraakt deze in een gracht op zijn zij gekanteld. Men steekt hem veiligheidshalve in brand om de vijand zeker geen kans te gunnen hem te gebruiken. Er kan gelukkig voor een vervangende T13-tank gezorgd worden.

In dezelfde buurt wordt te Groothulle (tussen Gavere en Baaigem) een andere T13 uitgeschakeld door de Duitsers. Deze lichte tank diende tot steun bij de 1e Jagers te Voet. De sergeant sneuvelt, de overige bemanning wordt gevangen genomen. In de regio van Baaigem blijft het trouwens voortdurend rommelen omdat er alsmaar kleine schermutselingen zijn tussen elementen van de Aufklärings-Abteiliung 25 en de voorposten in de buurt van Baaigem. Er zijn zowel verliezen aan Belgische als aan Duitse kant.

02:10

Gent. De stad ondergaat een derde luchtaanval. Het luchtafweergeschut treedt echter op tijd in actie en de schade blijft beperkt tot enkele bommen in de buurt van de Antwerpsesteenweg, zonder veel schade. Enkele burgers geraken gewond.

02:45

Aan de Schelde - Oudenaarde. De Belgische artillerie start een nieuw bombardement op de troepen van het Duitse 6e Infanterieregiment die in de buurt van Zingem reeds de Schelde hadden weten over te steken. Het 6e Bataljon van de 6e Jagers te Voet begint aan een totale zuivering van de eerder door de 3e Jagers te Voet verloren gegane hoek van de Schelde.

03:30

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. Er begint een Belgische beschieting van het Kleine Bos (= Halve Maanbos) te Gijzenzele omdat men uit het bos een Duitse aanval verwacht.

04:00

Bruggenhoofd Gent - Gontrode. De officieren komen samen aan de kerk van Gontrode om de tegenaanval in Kwatrecht te bespreken. Het 1e Bataljon van de 11e Linie die de aanval zal uitvoeren krijgt nog een half uurtje rust. Dit is ondertussen als Bataljon qua effectieve bezetting al herleid naar ongeveer de bemanning van 2 in plaats van 3 Compagnies. De manschappen zijn moe van de vorige dagen en beschikken over geen granaten om eventueel door de Duitsers bezette bunkers opnieuw te proberen ontzetten. Daarnaast zijn er evenmin lichtkogels om de artillerie eventueel ter hulp te kunnen roepen in nood.

04:30

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. De Duitsers van de 171e Infanterieregiment krijgen versterking. Twee vrachtwagens smet soldaten stoppen aan de veroverde molenbunker Av10. Een van de vrachtwagens droeg een rood kruis wat er allicht op wees dat hij eigenlijk als medische vrachtwagen werd gebruikt. Een goed dozijn soldaten verlaat de vrachtwagens en zoekt dekking achter de bunker. De C47-batterij, die rechts van hun stond opgesteld schiet echter een granaat af die de soldaten treft die net uit de twee vrachtwagens komen. Een tweede granaat ontploft in de directe omgeving van de camions. Een derde granaat treft volop één van de vrachtwagens. Nog enkele Duitse soldaten slaan op de vlucht. Gelukkig voor hen zijn ze nog te ver van de voorste gegraven stellingen van de Belgen verwijderd om ze op die manier bijkomend met geweervuur te kunnen treffen.

De Belgische verdedigingslijn met daarvoor de nog bestaande Voorposten.

05:00

Bruggenhoofd Gent - Gavere.

Schets situatie op 21-5-1940 in de zone Kwatrecht - Gijzenzele (Bron: Mai 1940, La bataille de Belgique - M. Fouillien en J. Bouhon)

05:30

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Het 11e Linieregiment (samengebracht op de terreinen achter huidige site van Mariagaard), start met hulp van artillerievuur en twee tanks die in het noorden van Gijzenzele waren gestationeerd, een tegenaanval om gans het originele terrein van Kwatrecht terug te proberen heroveren op de Duitsers. Het is eigenlijk een herhaling van de tegenaanval die de dag voordien in de namiddag al eens plaats vond door twee compagnies van de 28e Linie.

De tanks krijgen opdracht direct achter de vuurwals van de Belgische Artillerie op te rukken in de richting van de te heroveren bunkers, in eerste instantie Av14 en A41 aan het kerkhof, later eventueel de zware bunker S8 op de Brusselsesteenweg. Bijkomend zouden dan eventueel ook nog de bunker A42 en Av15 op het huidige industrieterrein opnieuw veroverd kunnen worden. De tanks zullen dan moeten terugkeren naar de kerk van Kwatrecht, met de bedoeling daar in de buurt opnieuw hun commandopost op te bouwen.

06:00

Aan de Schelde - Zingem. De eerder door Duitsers op de 3e Jagers te Voet veroverde hoek van de Schelde te Zingem is door een zuiveringsactie uitgevoerd door de 6e Compagnie van de 6e Jagers te Voet opnieuw volledig ontdaan van Duitse troepen van hun 6e Infanterieregiment..

De Duitse troepen nemen opnieuw defensieve stellingen in aan de kant van de Schelde waar zij hun aanval zijn begonnen. De Duitse generaal beslist zijn 26e Infanterieregiment te sturen naar het zwakke punt in de Belgische verdediging, namelijk de posities die heden worden verdedigd door het Britse 46e Infanterieregiment te Petegem aan de Schelde. De reden van verleggen van deze aanvallen is niet de zwakte van de Britten maar de moeilijkheid daar het terrein ten volle te verdedigen.

Allicht deels als reactie op deze tegenaanvallen volgen er enkele zware artilleriebombardementen gesteund door aanvallen uit de lucht op de stellingen van de 5e Jagers te Voet die de aansluiting maakten tussen de 3e Jagers te Voet en het Britse 44e IR.

Bruggenhoofd Gent. Het 2e Artillerieregiment herbegint zijn beschietingen van de Duitse stellingen. De beschietingen duren de rest van de dag. In de voormiddag zou dit gebeuren met tussendoor korte pauzes. In de namiddag wordt dit doorlopend tot 23u 's avonds.

06:05

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. De Belgische zware artillerie van de 1e Groep van de 3e Legerartillerie (3 x 4 stuks 155 mm geschut model 1917), opgesteld tussen De Pinte en Sint-Denijs-Westrem nabij kasteel "Grand Noble", begint een beschieting van de regio Kwatrecht. Er dienden op 20 minuten tijd 60 zware obussen afgeschoten te worden. De afstand tussen opstelling en doel bedraagt ongeveer 13,5 kilometer. Helaas zal het schieten met de zwaarste ladingen over dergelijke afstand er toe leiden dat na deze beschieting 5 artilleriestukken beschadigd geraken aan hun sluitstukken. Het aantal van 60 obussen wordt zeker niet gehaald. De eindbalans was Wetterstraat (12 obussen), Heidestraat (4 obussen) en de Herdershoek (2 obussen). De wapenmakers zullen na deze actie proberen de defecte kanonnen zoveel mogelijk opnieuw te herstellen.

Tegen de ochtend krijgt men ook het bericht binnen dat bij de 10e Batterij van de 8e Artillerie 2 doden en 8 gewonden zijn gevallen. Allicht omwille van Duits tegenbatterijvuur.

06:10

Een Belgische tegenaanval - (Schets Fabribeckers)

Men probeert direct door te stoten naar de bunkers S8, A42 en Av15 op het munitiepark. In deze laatste bunker Av15 heeft zich op dat moment de Duitse commandopost van het Duitse 2e Bat van het 192e IR gevestigd. De Duitse officieren in deze bunker geraken omsingeld omdat hun fuseliers reeds op de vlucht waren geslagen zonder de inzittenden van de bunker te verwittigen. Bij het proberen vluchten uit de bunker geraakt Oberleutnant Kloss zwaar gewond, Leutnant Ritter sneuvelt door een kogel van Luitenant Van Helleputte. Er wordt in de bunker nog een Duitse mitrailleur buit gemaakt. Helaas sneuvelt bij een poging om nog een achtergelaten Duitse PAK36 zijn vizier te vernielen korporaal Boutsen toch nog dodelijk getroffen door een kogel.

Daarna neemt de Belgische actie echter een dramatische wending. De Duitse Panzer Jäger Abteillung 563 had meer achteruit namelijk al zijn PAK36 geschut opgesteld om eventueel doorbrekende Belgische pantsers te kunnen opvangen en uitschakelen. Onder andere nabij het Bourgondisch Kruis op de Brusselsesteenweg, staan dergelijke anti-tankkanonnen opgesteld.

De beide tanks hadden de opdracht eenmaal uit de Steenstraat komende af te draaien naar links, richting kerk van Kwatrecht. Beiden rijden echter rechtdoor in de richting van de Windmolenweg om zo langs de bunker A42 rechts af te buigen in de richting van de Wetterstraat en het Bourgondisch Kruis. Hierdoor gaat echter totaal de bedoeling van een veilig steunpunt te maken ter hoogte van de kerk de mist in en rijden beide tanks recht het hol van de leeuw en hun noodlot tegemoet. Wachtmeester Verboven doet nog hals over kop zijn tankchauffeur Goossens halt houden. Hij had er toen zicht op een witte woning nabij het Bourgondisch Kruis. Allicht spotte hij toen zelf net het Duitse PAK36 geschut dat hen recht in het vizier zal gehad hebben.

Allicht heeft Verboven op dat moment een van de Duitse PAK36 gespot nabij deze locatie maar helaas, een eerste voltreffer raakt de lichte tank en doodt hierbij zowel de tankcommandant als de boordschutter. Doordat ook de luchtdruktank wordt geraakt en ontploft, verliest tankschauffeur Goossens ook kort het bewustzijn. Wanneer hij korte tijd later opnieuw bij bewustzijn komt, ziet hij zijn commandant Verboven doodt in de tank hangen en druipt ze bloed naar beneden. Beneden is er ook kortsluiting in de tank en zijn vonken te zien. Hij beseft dat hij heel dringend de tank dient te verlaten. Hij weet met enige moeite de tank te verlaten en laat zich buiten op de grond vallen en haast zich snel naar een zeer nabije schuur van een boerderijtje. Eenmaal zich daar in verborgen, voelt hij ogenblikkelijk het koude ijzer van een Duits pistool in zijn nek en wordt hij gevangen genomen. Hij wordt vanuit de schuur in de richting van een klein huis langs de weg gebracht waar hijzelf nog altijd zo goed als doof door het ontplofde drukvat, wordt ontdaan van al de inhoud van zijn broek en vestzakken door de Duitsers.

Op dit ogenblik komt er echter een vrij zware Belgische artilleriebeschieting neer kortbij en dienen alle Duitsers letterlijk om zich te beschutten, dekking te zoeken in de nabije grachten. Goossens staat letterlijk alleen midden van de weg in de volle beschieting met zijn handen omhoog. Korte tijd daarna wordt hij effectief opnieuw gevangen genomen en weggeleid als gevangene in de richting van Westrem. Van daaruit zal hij met een grotere groep andere al genomen gevangengenomen soldaten afgeleid worden richting Oordegem.

In de ochtend

Kanaal Gent-Terneuzen - Rieme. Er komt nabij de olie-opslagplaatsen van Purfina (huidige Oleon) een Franse officier van de Marine toe met een vrachtwagen met zakken hars. De Belgen moesten deze zo snel mogelijk in de olietanks kappen op de site zodanig dat deze olie onbruikbaar zou worden voor de aankomende Duitse troepen. Deze taak wordt met behulp van een groep Belgische soldaten uitgevoerd zoals gevraagd.

06:15

06:30

Bruggenhoofd Gent - Oosterzele. Ter hoogte van het klooster van Oosterzele, op de hoek met het voorplein van het klooster, rijdt een kleine Duitse personenwagen op een mijn. De Duitse personenwagen werd begeleid door een Duitse motorrijder van het 192e IR, die kort voor de wagen reed. Deze merkte zelf op dat er over de ganse breedte van de weg kasseistenen waren weggenomen en vrij slordig herlegd. Zelf probeert hij voorzicht door de opengebroken stukken te rijden wat vrij vlot lukte. Daarna stopt hij en doet teken naar de hem volgende kubelwagen om halt te houden. Deze begrijpen echter de bedoeling van de motorrijder niet en rijden door tot de kubelwagen het mijnenveld raakt en met een hevige knal wordt opgeblazen. De eerder gestopte motorrijder vliegt door de explosie eveneens de lucht in en wordt meters verder neergesmeten en bijkomend nog eens bedolven onder een regen van kasiestenen. Van de 4 officieren van de FLAK-afdeling die in de kubelwagen zaten, zou niemand de klap overleven. Dit verlies van het voltallige commando van deze eenheid zou zeer zwaar binnenkomen op de commando van de 56e ID. De eerder geplande aanval met hulp van 4 zware 88 mm FLAK-kanonnen wordt alvast ook voorlopig volledig afgeblazen.

07:30

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorposten. Omdat er meldingen binnenkomen van Duitse motoren met zijspan die verkenningen uitvoeren nabij de dag voordien verlaten voorposten, wordt beslist deze op korte tijd, in de mate van het mogelijke opnieuw te proberen bezetten. Dit betroffen allicht verkenners van het 192e IR van Oberst Wolff die probeerden opnieuw in contact te komen met de eenheden van de Aufklärungs-Abteilung 25. Mogelijks diende het ook gewoon gekoppeld te worden aan de wagen met Duitse officieren die kort voordien te Oosterzele - Dorp op een mijn reed.

Rond dit uur vertrekt een peloton van de het 3e Bataljon van de 7e Linie naar de dag ervoor verlaten voorpost op Scheldewindeke dorp. Een peloton van het 2e Bataljon van de 15e Linie begeeft zich naar de eveneens de dag ervoor verlaten voorpost op de Pelgrim te Scheldewindeke.

08:00

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. De commandant van het 3e Bataljon van de 6e Linie acht het omwille van de mislukte aanvoer van nieuwe soldaten naar de bunkers Av10 en Av11 het geschikte moment om deze opnieuw te proberen heroveren. Er volgt een nieuwe poging om het Kleine Bos (Halve Maanbos) te omsingelen terwijl mortieren en een C47-kanon het centrum ervan proberen te beschieten. Er volgt op die manier een volledige zuivering van het bos en herovering van de zuidelijk hiervan opgestelde bunker Av11. Voorlopig wordt de iets verderopgelegen molenbunker Av10 waar het eerder Duitse drama zich afspeelde, nog niet betrokken bij deze zuiveringsactie.

Bruggenhoofd Gent - Lemberge. Het 2e Bataljon van de 11e Linie komt de plaatsen innemen van hun 1e Bataljon dat eerder deze ochtend vertrok richting Kwatrecht voor de tegenaanval om Kwatrecht. Ook Lemberge wordt ingericht als antitank-centrum. Hiervoor wordt gans dit dorp ontruimd van plaatselijke bevolking.

• 5e Comp - centrum dorp Lemberge
• 6e Comp - voorlijn naar het noorden toe
• 7e Comp - voorlijn naar het zuiden toe
• 8e Comp - bezet vooruitgeschoven post tussen Driesstraat en kasteel Stas de Richelle waar 4 mitrailleurs worden opgesteld.
• Op de toegangswegen worden 2 C47-kanonnen en een T13-tank opgesteld.
• Er wordt een krachtige springlading geplaatst onder het kruispunt gevormd door de Burgemeester Maenhoutstraat, Burgemeester van Gansberghelaan en de Landskoutersesteenweg. Dit is het centrale kruispunt tussen Melle, Bottelare en Lemberge.
• Ook het kruispunt van Burgemeester van Gansberghelaan met de Steenstraat en Zonneveldstraat wordt van een springlading voorzien.
• De commandopost wordt ingericht in het platte gebouw van Radio Vlaanderen waar enkele dagen voordien de zendmast reeds was naar beneden gehaald.

Bruggenhoofd Gent - Oosterzele - Veldstraat. Bijkomend laat de Belgische Artillerie zich deze dag zeker niet onbetuigd. De commandoposten van eenheden zoals het Duitse 171e IR, het 156e Artillerieregiment alsook een aantal artillerie-waarnemingsposten waren in die buurt opgesteld. Deze dienen allen hun posten te verplaatsen omdat die situatie er onhoudbaar is. Ook in de buurt van de Heistraat vallen slachtoffers. In Duitse velddagboeken wordt de Veldstraat beschreven als "uiterst ongezellig".

Van Duitse kant geeft men de opdracht dat de artillerie specifiek zou proberen bunkers uit te schakelen. Helaas zijn eenheden zoals de 4e Groep van de 156e Artillerie die te Bavegem ligt, te ver van dergelijke doelen gelegen om deze rechtstreeks te kunnen proberen viseren en uitschakelen. Daarnaast komt ook hier opnieuw de kwakkel boven die telkens opnieuw opduikt als het slecht gaat, de Belgische artillerie zou info krijgen van achtergebleven burgers bij het verzamelen van exacte locaties van opgestelde Duitse artillerie.

09:10

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost op Spiegel. Bij de 15e Linie komt het bericht binnen dat de voorpost op de Pelgrim te Scheldewindeke bezet is door Duitsers. Het peloton onder leiding van Van Damme neemt daarom posities in op de Spiegel. Dit is iets korterbij de vooruitgeschoven bunkers op de Van Thorenburglaan (Av7 - Av8 en Av9).

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost op dorp. Ondertussen hebben soldaten van de 7e Linie wel opnieuw de voorpost op Scheldewindeke dorp bezet.

09:30

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Er ontstaan opnieuw van alle kanten infiltraties van kleinere groepjes stoottroepen zodat het eerder heroverde gebied opnieuw vrij snel verloren gaat. Het 3e Bataljon van de 5e Linie wordt al vrij snel opnieuw teruggedrongen tot op zijn zone die het voor de tegenaanval dan die ochtend al in handen had. Dit komt ongeveer neer op de steunlijn van Bruggenhoofd Gent.

Wegens een te grote Duitse overmacht is ook de 2e Compagnie van de 11e Linie ondertussen teruggetrokken en aan het hergroeperen nabij de watterbekkens van de NMBS aan de Vijfbruggen te Melle. Majoor Jacques van het 3e Bataljon van de 5e Linie vraagt opnieuw hulp om zijn situatie op het terrein zeker niet te laten verslechten. Als steun wordt opnieuw de 8e Comp Mitrailleurs van het 2e Bataljon van de 5e Linie in steun toegevoegd.

09:45

Bij een verdere zuivering van het bos worden nog eens vier dode Duitsers gevonden. Er wordt zelfs nog één gewonde Duitser teruggevonden die blijft vuren ondanks zijn verwondingen. Hij wordt uiteindelijk doodgeschoten. Er worden nog eens twee Duitse mitrailleurs meegenomen door de Belgen.

Ook dient zeker de bijkomende klucht dat het bos rondom de bunker zou zijn weggeschoren door de vele artilleriebeschietingen met een korrel zout te worden genomen. Voor een bos dat zo zwaar zou zijn beschoten door artillerie, zit er in het nog aanwezige bos, amper schrapnel en ander metaal. Er zal hier wel zwaar gevochten zijn maar allicht worden de beschietingen nog alle jaren bij elke herdenking meer en meer opgeklopt. Als je trouwens naar bovenstaande foto's kijkt, zie je zelfs op de middenste foto links van de bunker nog geen boom staan. De bunker moet wel degelijk zeker 10 en mogelijks nog meer meters voor het eigenlijke Halve Maanbos gestaan hebben en niet echt op de kop van het bos zelf zoals vaak wordt gemeld.

10:00

Nadat de Duitsers reeds hadden beslist andermaal hun geplande grote aanval uit te stellen en zich eventueel te beperken tot uitgebreide verkenningen op Moortsele zolang de Belgische artillerie niet uitgeschakeld is, blijkt ook het voorafgaandelijk schuiven van hun linies tussen Betsberg en Moortsele te mislukken. Als oorzaak hiervan ziet men een aantal hen parten spelende bunkers die dringend verder uitgeschakeld zouden moeten worden.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost op de Spiegel. Men opent aan de voorpost op de Spiegel het vuur op 8 Duitse ruiters. Deze slaan haastig op de vlucht.

Bruggenhoofd Gent - Oosterzele. Opnieuw laat de 8e Artillerie vuur neerkomen op het kasteel op de Keiberg te Oosterzele. De Belgische artillerie verrast hierbij nogmaals de Duitse leiding van het 192e IR met 150 granaten.

10:10

Bruggenhoofd Gent - De Pinte - Zwijnaarde. Op dat moment waren dit de geregistreerde verbruiken van de zware artillerie-eenheden hier opgesteld:

• 1e Groep 1e Legerartillerie: 132 obussen
• 2e Groep 1e Legerartillerie: 32 obussen
• 3e Groep 1e Legerartillerie: 32 obussen
• 1e Groep 3e Legerartillerie: 46 obussen

10:30

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Ook de eerdere toegevoegde steun van de 8e Compagnie Mitrailleurs van het 2e Bataljon van de 5e Linie kan de situatie niet stabiliseren en de commandopost van het 3e Bataljon van de 5e Linie dient zich opnieuw verder achteruit te trekken. Dit was allicht op dat moment alvast de bunker C18 op Kwatrecht. Allicht verplaatsen deze zich opnieuw tijdelijk in de richting van het kasteel De Bueren.

De stellingen van de aanvallende Duitsers liggen onder een voortdurende beschieting van de Belgische artillerie en bijkomend Belgisch mortiervuur.

Dit moment start de nieuwe tegenaanval van de 6e Compagnie van de 28e Linie om de regio van kasteel De Bueren (commandopost) opnieuw te heroveren. Dit moest de situatie van het 3e Bataljon van de 5e Linie toch opnieuw iets draaglijker maken.

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. Men meldt dat de beide bunkers Av11 (bunker voor Halve Maanbos) en Av10 (molenbunker) heroverd zijn op de Duitsers.

Bruggenhoofd Gent - Moortsele. Belgische genietroepen proberen van de Molenbeek door middel van een systeem van schotbalken een anti-tankhindernis te maken. Er staat echter veel te weinig water in de beek en deze poging wordt al vrij kort daarop gestaakt.

Wel wordt op Moortsele door een vernieling de tramlijn buiten werking gesteld.

Ook landen in de nabijheid van de commandopost van het 3e Bataljon van de 15e Linie een aantal obussen. Deze post was gelegen nabij de romp van een stenen molen die ook als observatiepost werd gebruikt (allicht op Uilhoek). Bij nader onderzoek kan de commandant vaststellen dat de projectielen worden afgevuurd vanuit de richting van Zwijnaarde en van Belgische oorsprong zijn. Er volgt een niet zo positieve commentaar in de richting van de Belgische artillerie die deze beschieting alvast vrij snel stopt.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost De Spiegel. Nabij deze voorpost stellen Duitse motorrijders zich op zodanig dat het nog moeilijk wordt voor de Belgische bezetters van deze post vlot terug te geraken naar hun eigen troepen aan het Bruggenhoofd.

Rond dit tijdstip leggen de 7e en 9e Batterij van de 8e Artillerie een barragevuur in de directe nabijheid van de bunker Av9 hier in de buurt.

De weg was hier toen nog vrij diep ingesneden en dus na het vellen van de bomen, niet meer bruikbaar zonder de hindernis eerst op te ruimen. Houdt er ook rekening mee dat deze weg ook al eerder nog eens was voorzien van een mijnenveld kortbij de bunker Av8. Die ligt hier enkele honderden meter verder op de top van de helling.

Bruggenhoofd Gent - Landskouter. Zuidwestelijk van het dorp, wordt de spoorlijn door de Belgische Genie gecoupeerd.

10:45

Dikkelvenne. Er worden vijandelijke eenheden en voertuigen gesignaleerd door verkenners van de 2e Jagers te Voet te Dikkelvenne. Dit zijn wel degelijk verkenners van Aufklärungs Abteilung 25 (AA25)

11:00

Kanaal Gent-Terneuzen - Zelzate. De eerste Duitsers worden gespot aan de overzijde van het kanaal. Er worden voorlopig nog geen oversteekpogingen ondernomen.

Duitse soldaten van het 208e Infanterieregiment proberen op te rukken in de richting van het kanaal Gent-Terneuzen. Deze beide foto's zouden genomen zijn in de Veerpontstraat op Terdonck. Helaas is Terdonck en ook de Veerpontstraat zo goed als volledig opgegaan in de haven van Gent zodat het niet meer mogelijk is wat je mogelijks op deze foto's ziet nog actueel te plaatsen. (Beide foto's: Boek Mei 1940 - Peter Taghon)

Bruggenhoofd Gent - Oosterzele. Door zware Belgische artillerie-beschietingen zijn de Duitsers verplicht hun stellingen aan de Veldstraat te Oosterzele te verlaten en zich terug te trekken in de korenvelden meer achteraan tussen Veldstraat en Heistraat. Ook de Duitse Artillerie die hier opgesteld was, deelt in de klappen. Ook hier krijgen de Duitsers de indruk dat de Belgische artillerie steun krijgt van achtergebleven dorpelingen.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost op Pelgrim. De voorpost op de Pelgrim wordt omdat hij door Duitsers werd ingesloten verlegd naar de Heilige Machariuskapel. Dit is nog iets noordelijker tussen Spiegel en Meerstraat en dus al zeer kortbij de vooruitgeschoven bunkers langs de Van Thorenburglaan.

Mogelijks is de dood van Schütze Hausler Johann van de 7e Compagnie van het Duitse 2e Bataljon van de 192e IR ook wel aan de verkenningen voor deze geplande aanval tussen Gijzenzele en Betsberg te koppelen. Hij zou alvast zijn gesneuveld op 21/05/1940 en lag tijdelijk begraven aan de kapel op de hoek van de Geraarsbergsesteenweg met de Meerstraat. Zeer kort bij het voor de volgende aanval geviseerde Weerstandsnest van Betsberg dus. Mogelijks heeft hij dus een verkenning of wat daar ook in de directe buurt met zijn leven bekocht.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost op het dorp. Er zouden Duitsers naderen uit de richting van Scheldewindeke, waar twee pantserwagens en een colonne motorrijders worden gesignaleerd. Vier motorrijders stoten op de uitgezette Belgische voorpost in Scheldewindeke dorp. Ze worden onder vuur genomen en de berijders laten hals over kop hun motoren achter.

11:25

Bruggenhoofd Gent - tussen Gavere en Semmerzake. Allicht worden de eerder al gespotte voertuigen te Dikkelvenne van de Duitse verkennerseenheid AA25 nu in die regio gespot. Zij worden hier ontvangen met een beschieting van de 1e Groep van de 11e Artillerie.

11:50

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Als gevolg van een tegenaanval van de 6e Comp van de 28e Linie kan de commandopost van het 3e Bataljon van de 5e Linie opnieuw in de originele bunker C18 gevestigd worden. De 6e Compagnie van de 28e Linie trekt terug op zijn originele stellingen achter de spoorlijn Oostende - Brussel.

12:00

Bruggenhoofd Gent - Gontrode. Er valt een mortiersalvo op de spoorwegovergang nabij het station van Gontrode. Hier bevond zich een weerstandstelling van de 9e Compagnie van de 28e Linie. De stelling en de bijhorende Browing FM30 mitrailleur is totaal vernield. Gelukkig vallen er geen gewonden en doden.

Bij dezelfde beschieting wordt ook de hoeve en de nabijheid van de bunker B38 (hoek Aalmoezenijestraat en Geraardsbergsesteenweg) getroffen.

De Duitse mitrailleurs en stellingen worden hevig beschoten door Belgische artillerie en mortieren.

12:15

Vijandelijke vliegtuigen razen boven Bottelare, Moortsele en Scheldewindeke en bestoken met hun boordwapens de commandopost van het 3e Bataljon van de 15e Linie.

12:30

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Voorpost op het dorp. Een dozijn Duitse ruiters nadert de voorpost te Scheldewindeke dorp. Ze slaan praktisch meteen op de vlucht wanneer de eerste schoten op hen gelost worden. Ze worden echter op de voet gevolgd door een twintigtal Duitse infanteristen voorzien van automatische wapens. Een tweede Duitse gevechtsgroep probeert naderbij te komen langs de spoorlijn, komende vanaf het station van Scheldewindeke. Soldaat Cluytens Frans van de 7e Linie wordt bij een bewakingsopdracht aan de onderpastorij gedood. De voorpostbezetters worden de pas afgesneden en moeten hals over kop de vlucht nemen. Ze proberen te ontkomen via "De Dreef" in de richting van de wijk "Het Heet". Waar de Muntestraat en de Gaversesteenweg samenkomen. Hier stoten de Belgen op een andere Belgische voorpost van Belgische Jagers te Voet. Op hetzelfde moment sukkelt aan deze voorpost de begeleidende T13-tank in de gracht waar hij hopenloos vast komt te zitten. Ook dit pantservoertuig gaat definitief verloren en wordt daar achtergelaten.

Tragisch verhaal dat allicht ook rond deze periode dient gesitueerd te worden te Scheldewindeke. Een Belgische soldaat vraagt aan de eigenaar van een boerderij die reeds meermaals door geweervuur van alle zijden onder vuur was komen te liggen, burgerkleren om zo het oorlogsgeweld te proberen ontvluchten. De boer durft hem deze echter niet geven uit angst omdat er in zijn kelder reeds heel wat mensen proberen te schuilen tegen het aan de gang zijnde oorlogsgeweld. Hij vreest door hem deze te geven, de schuilenden in zijn kelder in gevaar te brengen (zich nog duidelijk de werkwijze van de Duitsers herinnerend tijdens WO I). De soldaat krijgt ter plaatse nog een maaltijd aangeboden alvorens dan uiteindelijk opnieuw de hoeve te verlaten. Het wordt echter zijn galgenmaal want de jongeling zal later die dag aan een beekje niet ver van deze boerderij doodgeschoten teruggevonden worden. (niet 100% duidelijk wie de betrokken soldaat is uit de gekende gesneuveldenlijsten van die dag).

13:00

Aan de Schelde - Zingem. Na de zuiveringsactie van deze ochtend, hebben de 3e Jagers te Voet opnieuw voorposten uitgezet tegen de Scheldedijk waar voorheen de Duitse doorbrak was. De situatie is hier volledig hersteld.

Bruggenhoofd Gent - Regio Zevergem - Schelderode. Meermaals zal de 3e Groep van de 11e Artillerie korte beschietingen moeten uitvoeren op gespotte Duitse verkenners in de directe buurt.

In de loop van de namiddag zullen de nieuwe Duitse aanvallen opnieuw worden toegespits op de sector Gijzenzele en Kwatrecht. De Belgische linies worden meer en meer onder vuur genomen met zwaardere kalibers van projectielen. Deze waren afkomstig van de ondertussen aan de Duitse 56e ID toegevoegde en geleidelijk voor Bruggenhoofd beschikbaar komende, zwaardere artillerie-eenheden. Het opblazen van de vele bruggen over het Zeekanaal te Willebroek en de Dender maakten dat deze zware tuigen maar mondjesmaat aan het front van Bruggenhoofd Gent geraakten. De tweede dag van de strijd begonnen deze eenheden effectief aan het front te verschijnen. We spreken dan over de Duitse 563e Pantzerjäger Abteilung en de 735e Schwere Artillerie Abteilung.

Bruggenhoofd Gent - algemeen. Vanaf dit tijdstip begint de 12e Genie vrij algemeen de in hun zone liggende spoorlijnen te couperen om te vermijden dat Duitse troepen er in de komende periode enig gebruik van zouden kunnen maken. De voorziene sabotages op dit gebied waren:

• De spoorlijn Gent - Mechelen nabij kilometerpaal 44. Dit is de oude lijn naar Mechelen. Allicht is dit te situeren tussen Melle en het viaduct in Kwatrecht.
• De lijn Brussel - Oostende werd gecoupeerd nabij de Landbouwschool (huidige scholencomplex Mariagaard aan de rotonde over de E40)
• De lijn Gent - Braine le Comte, ten zuidwesten van Landskouter (allicht in de buurt van de zware bunker A30). In dezelfde buurt wordt tevens ook de daar bestaande tramlijn Gent - Sint Lievens Houtem gecoupeerd. Nabij deze bunker kruisten namelijke beide lijnen met een trambrug over de spoorlijn.

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. De Duitse artillerie start een nieuw zwaar artilleriebombardement op de stellingen van de 6e Linie te Gijzenzele. Op dit moment bestond deze artillerie vooral uit de 2e Groep van het Duitse 67 Artillerieregiment dat stond opgesteld tussen Kleistraat (Westrem) en nabij de Veldstraat (Oosterzele). Beiden stonden op die manier uit het zicht van Bruggenhoofd Gent door bosjes. Toch werden ze vrij vlot gespot door Belgische artilleriewaarnemers van de 16e Infanteriedivisie en kregen heel wat tegenartillerie te verwerken. Van Belgische kant merkte men wel het opdrijven van het aantal projectielen alsook het verzwaren van de kalibers, wat er toch op wees dat ook de nieuwe eenheden werden toegevoegd in de reeds bestaande artillerie-opstellingen.

Deze artilleriebeschieting loopt samen met luchtaanvallen door Stuka's die meerdere scheervluchten maken over de stellingen. Bij enkele van deze scheervluchten vallen 8 doden te betreuren bij de 10e Comp van het 3e Bataljon van de 6e Linie dat nabij het dorp van Gijzenzele opgesteld was. Er vallen ook nog 17 gewonden bij deze eenheid bij deze aanval. Ook worden 3 lichte mitrailleurstellingen vernield met inbegrip van de bijhorende wapens. Te Gijzenzele krijgt ook de eerder door de soldaten opnieuw opgestarte dorpsbakkerij een voltreffer. Ook hierbij vallen 1 dode en 6 gewonden te betreuren. De dorpsbakkerij wordt hierbij volledig vernield.

Ten gevolgen van deze zware beschietingen zijn alle bestaande telefonieverbindingen verbroken. Majoor Deprets wist dat deze beschieting opnieuw de voorbode waren van een nieuwe zware te verwachten aanval.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke. Het Duitse MG Bataljon 6 wordt verplaatst van de flank van de Schelde in Kwatrecht naar de zone tussen Oosterzele-Scheldewindeke en het kruispunt "Den Hert" te Baaigem. Ze worden opgesteld in een lijn gevormd vanaf de noordrand van de bossen aan het "Blauw kasteel" te Scheldewindeke, via "Den Hauw" en de weiden op het einde van de "Peperstraat". In de rug krijgen ze steun van een vijftal stuks antitankgeschut 37mm van de "Panzerjäger Abteilung 563". Deze stellen hun geschut op in de "Schaperstraat" en de "Morestraat" (vroegere oud Duitse vliegveld te Scheldewindeke).

Vrij kort nadien volgt er dan ook een aanval op dit kruispunt "Den Hert" door een Duits detachement van MG Bat 6 met onder andere een pantserwagen. Met behulp van een T13 kan men de Duitsers uit elkaar drijven. Er vallen 2 gewonden bij de Belgische Jagers te Voet en één dode aan Duitse kant.

14:30

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Start van een nieuwe Duitse artilleriebeschieting op de stellingen van de 5e Linie. Er zijn enerzijds aanvallen door zware artillerie alsook luchtaanvallen met Stuka’s. De artillerie-aanvallen worden ook hier steeds heviger wegens de aankomst bij de Duitsers van zwaardere artilleriestukken. Ook hebben de Duitsers steun toegezegd gekregen van de Luftwaffe voor de komende aanval op de Belgische stellingen te Kwatrecht.

15:00

Langs de Schelde tussen Tournai en de Franse grens. Op dit moment breken ook daar de eerste zware confrontaties los tussen Duitse aanvallers en Britse eenheden. De Britse stellingen waren hier dunner bezet en verdedigd door het Royal Norfolk Regiment. De Britten hadden het hier zeer lastig omdat de zeer lage waterstand van de Schelde hen parten speelde en deze op sommige plaatsen zeer gemakkelijk te overbruggen was door infanteristen. Toch zullen de Duitse troepen in de beginfase van de aanvallen hier zeer zware verliezen leiden door een zeer efficiënte Britse verdediging achter de Schelde.

Aan de Schelde in Pecq. Hier weten Britse eenheden van de Coldstream Guards en de Grenadier Guards de Duitse 31e Infanteriedivisie die vrij snel de Schelde was overgeraakt, terug te dringen tot op hun zijde van de Schelde.

Langs de Schelde nabij Oudenaarde. Gesteund door zeer optimaal opstelbare artillerie nabij de Koppenberg werden de Britse posities aan de Schelde nabij Petegem, Elsegem en Gijzelbrechtegem zwaar onder vuur genomen en aangevallen. De regio Petegem werd verdedigd door de Britse Buffs. In Elsegem en Gijzelbrechtegem gebeurde dit door het Queens Regiment.

Bruggenhoofd Gent - Lemberge. Een eerste bewijs van het verhogen van de mogelijkheden van de Duitse artillerie wordt hier geleverd. Hier slaan voor de eerste keer een aantal Duitse obussen in nabij 2 lagere heuvels bij het dorp.

Er is op dit moment te Lemberge duidelijk toenemend mitrailleurvuur hoorbaar komende uit de richting van Kwatrecht en Gijzenzele dat soms ook dichter bij Lemberge hoorbaar wordt.

Bruggenhoofd Gent - Bottelare. Ook de aanwezigheid van de Deutsche Luftwaffe wordt vanaf dit moment meer en meer vastgesteld. De commandopost van het 2e Bataljon van de 7e Linie wordt overvlogen door 8 Duitse bommenwerpers op een hoogte van amper 500 meter.

15:20

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke. Een korte beschieting door de 11e Artillerie op een bosje nabij het Heet. Dit omdat er ten zuiden van 3 bunkers op Muntekouter, meer specifiek Mu10, Mu11 en Mu12 Duitse pantserwagens worden gesignaleerd.

15:30

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht en Gijzenzele. Een nieuwe heel zware Duitse Infanterie-aanval start op de stellingen in de zone tussen Kwatrecht en Gijzenzele. De Belgische troepen krijgen als opdracht "Résister à outrance" (weerstand te bieden tot het uiterste), wat zij ook doen. De weerstand die hier door de Belgische troepen wordt geboden, wordt in verschillende velddagboeken beschreven als de hardste weerstand die het Belgisch leger ooit heeft geboden tijdens deze achttiendaagse veldtocht.

Het 1e Battaljon van de 5e Linie in de zone tussen Mariagaard en de eerste vooruitgeschoven bunkers op Gijzenzele krijgt het heel zwaar te verduren, zeker in de zone van de 1e Compagnie van de 5e Linie in de zone waar heden de E40 het strijdtoneel kruist. Er worden enkele pelotons infanterie en een sectie MG gevangen genomen. De Duitsers proberen via deze weg een bres te slaan tot bij het klein bos (Halve Maanbos) te Gijzenzele dat op dat moment nog altijd in Duitse handen was. Men probeert dus verbinding te maken tussen beide groepen.

De Duitse infanterie-aanval door de 171e IR op de stellingen van het 1e Bat van de 5e Linie nabij het Halve Maanbos stopt even wat meteen wordt gevolgd door nieuwe artillerie-aanvallen op dezelfde stellingen. Door dit nieuwe bombardement vallen er wel degelijk opnieuw slachtoffers te betreuren bij het 1e Bataljon van de 5e Linie. Na het nieuwe bombardement vervolgt de Duitse aanval op dezelfde stellingen. De Duitse aanvallers kunnen echter nu deels geblokkeerd worden door nieuwe Belgische tegenbombardementen met mortieren. De Duitse infiltraties kunnen hierdoor beperkt worden.

In de zone tussen Kwaadbeek en de voorlinie op Gijzenzele krijgt ook het 3e Battaljon van het Duitse 171 IR zijn vuurdoop in hun Westfeldzug aan Bruggenhoofd Gent.

Duitse medische troepen proberen een gewonde soldaat te helpen achtergebleven in een veld na een aanval. Ook deze foto is mogelijks hier in de buurt genomen. (Foto: Replica)

16:00

Bruggenhoofd Gent - Moortsele. Genie-eenheden van de 4e Genie trachten in Moortsele langs de Molenbeek een barrage in de beek op te richten zodat deze zou komen te overstromen in de nabijgelegen weilanden en bossen. Helaas is de waterstand van de beek op dat moment al zo laag dat men er niet meer in slaagt voldoende water op te houden om dit te laten werken. Deze verstoringsopdracht wordt dan ook vrij kort nadien afgebroken.

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Ook de aanvallen van de Duitse 234e Infanterieregiment op de stellingen van het 3e Bat van de 5e Linie tussen de Schelde en de spoorlijn Oostende - Brussel, maken dat de situatie ook hier opnieuw zeer penibel wordt. Bij de 5e Linie ziet men de eerste tekenen van vermoeidheid. Groepjes infanteristen trekken achteruit onder het hevige Duitse artillerievuur. Het Duitse 234e IR slaagt er nogmaals in tot vrij diep in Kwatrecht door te dringen.

16:10

Bruggenhoofd Gent - De Pinte - Zwijnaarde. Rond dit tijdstip waren dit de nog beschikbare zware artilleriestukken die hier aanwezig waren om als steun aan de strijd te kunnen gebruikt worden. Dit waren allen kanonnen 155 mm model 1917:

• 1e Groep 1e Legerartillerie: 13 kanonnen
• 2e Groep 1e Legerartillerie: 10 kanonnen
• 3e Groep 1e Legerartillerie: 12 kanonnen
• 1e Groep 3e Legerartillerie: 12 kanonnen (waarvan 5 in herstelling)

16:30

Bruggenhoofd Gent - Lemberge. Twee Duitse Stuka's gieren naar beneden en droppen hun bommen vrij kort tegen de commandopost van de 9e Compagnie van de 1e Ardeense Jagers nabij het in het centrum ondermijnde kruispunt van Burgemeester Maenhoutstraat - Landskoutersteenweg en Burgemeester Van Gansberghelaan. Er wordt gelukkig enkel een diepe krater in het veld geslagen.

16:40

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Door een nieuwe diepe doorbraak in de zone tussen de spoorlijn Oostende - Brussel en de Brusselsesteenweg is men opnieuw verplicht door de vele Duitse infiltraties de commandopost (bunker C18) een driehonderdtal meter te verplaatsen naar het westen. Dit is dan zo goed als zeker opnieuw de bunker D19 tegen de spoorlijn Oostende - Brussel zijn geweest.

De Belgische troepen hebben het centrale terrein dienen te verlaten en verschansen zich letterlijk achter het talud van de spoorlijn Oostende-Brussel tussen de achterlijn waar de bunker B43 en de eigenlijke steunlijn met bunker D19 (als commandopost gebruikt) staan. Er gaan dus wel wat bunkers alvast tijdelijk verloren. Dit zal zeker het geval zijn geweest voor de bunkers A41, Av14, C18, D20 en allicht ook bunker Av13.

De 11e Comp van de 5e Linie tegen de spoorlijn Oostende-Brussel en de 9e Comp die hierbij aansloot naar de Brusselsesteenweg toe, geraken geleidelijk aan omsingeld.

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. Het 3e Bataljon van de 6e Linie is deels gedemoraliseerd en vreest een nieuwe massale Duitse aanval van artillerievuur. Vooral aan het Halve Maanbos wordt de situatie hachelijk. Anderzijds ontvangt men ook wel het positieve bericht dat het 2e Bataljon van de 6e Linie aan de Betsberg de situatie volledig onder controle heeft.

Op de rand van de zone verdedigd door 5e en 6e Linie zijn zware Duitse infiltraties aan de gang. De 9e Compagnie probeert met geweervuur infiltranten te raken wat deels lukt maar vele infiltraties zijn niet meer bereikbaar door hun vuur. Kort nadien wordt het dorp van Gijzenzele letterlijk onder vuur genomen uit noordwestelijke richting door een mitraillleur allicht opgesteld in de buurt van de weg Langemunt of Langestraat (tussen bunkers A38 en D18. Een aantal eenheden van het 3e Bataljon van de 6e Linie dienen zich qua vuurrichting totaal te draaien om dit vuur te proberen riposteren.

Om deze situatie op Kwatrecht en op de scheiding van 5e Linie en 6e linie tussen landbouwschool en dorp van Gijzenzele opnieuw te stabiliseren worden voorlopig aanwezige reserve-eenheden in steun gegeven bij in dit geval vooral de 5e Linie. Zo wordt het Eskadron Cyclisten van de 2e ID in steun gezet. Deze beschikten ook nog over 2 T13-tanks. Ook het verkennerspeloton van de 5e Linie wordt mee in stelling gebracht.

Ook het 1e Bataljon van de 2e Ardeense Jagers wordt in reserve gebracht. Deze zouden alvast het 3e Bataljon van de 5e Linie aflossen die ondertussen al 2 dagen probeert stand te houden op Kwatrecht en het ondertussen zeer moeilijk heeft om geen verder terrein te laten verloren gaan. Ook het 3e Bataljon van de 1e Ardeense Jagers wordt naar de achterlijnen gebracht. Zij zullen alvast de ochtend nadien nog eens een poging ondernemen om Kwatrecht volledig te ontzetten, identiek met wat nu al meerdere malen werd gepoogd te doen.

17:30

Petegem aan de Schelde - Ename. Omwille van de nieuwe doorbraak, ditmaal ter hoogte van de Britse stellingen te Petegem aan de Schelde, dienen de Belgische eenheden in de directe omgeving zich te herschikken in de vorm van een bretel om zo de invloed van deze nieuwe doorbraak te proberen opvangen. Dit is zo voor eenheden van de 5e en 6e Jagers te Voet. Ook de 16e Linie die in 2e lijn achter de 3e Jagers te Voet was opgesteld, wordt verplaats naar Wannegem-Lede.

Duitse MG en gevechtsgroep (Foto: Replica)

Omwille van de problemen in de sector van de Britse 44e Infanteriedivisie wordt van Belgische kant de 3e ID die nog altijd in reserve lag nabij Wacken voorzien om de Britten hier bij te staan en zelfs af te lossen om zo de terreinschade ter plaatse te proberen herstellen.

18:00

Kanaal Gent-Terneuzen, Zelzate. Er doet zich op dit moment een eerste poging voor om met een 20 tal rubberboten proberen het kanaal over te steken. Deze aanval kan vanaf de overzijde van het kanaal door de Belgische Karabiniers afgeslagen worden.

Deze eerste mislukte poging moet in elk geval afgeschrikt hebben want het zou alvast voor deze dag en zelfs de dag nadien bij die ene poging blijven. De dag nadien zou er enkel op bepaalde momenten van de dag wat onderling om en weer worden geschoten.

Op de achtergrond van bovenste streetview beeld kijken we over het huidige kanaal Gent - Terneuzen met in de verte de huizen langs het huidige Terdonckplein. Op de oude foto rechts zie je trouwens nog de opgeblazen brug van Terdonck liggen. De smalle waterloop links in beeld is de toen daar nog daar startende Sassevaart. (Oude foto linksboven: Collectie Peter Trödel - Boven rechts en links onder: Collectie Peter Taghon - Rechts onder: Collectie Tim De Craene)

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele en Kwatrecht. De 6e Linie ontvangt het bericht dat het 1e Bataljon van de 5e Linie zijn stellingen links van Gijzenzele heeft moeten verlaten (ongeveer waar heden de autostrade loopt). De manschappen van het peloton op de linker kant van Gijzenzele vuren als bezeten op de daaruit in hun stellingen infiltrerende Duitse troepen.

Links ziet u nogmaals een foto genomen op dezelfde koer van dit hoevetje. Tegen de muur achteraan zie je nog een slede van een Maxim mitrailleur staan. Ook dit zijn troepen van het Duitse 171 IR. (Foto: Collectie Peter Taghon)

Heel verbazend vond ik toch ook nog deze foto terug. Dit is eveneens een woning op Gijzenzele, de Schoolstraat. Op de rechter kant trouwens dezelfde woning nu nog altijd in 2020. Op de achtergrond ziet u een lichtblauw hoevetje. Dit is het hoevetje van vorige 2 foto's. De foto met het ovengebouwtje is misschien 100 meter in de andere richting te zoeken van deze straat. Die oude foto is gedateerd in 1941. Sommige huizen zijn dus blijkbaar wel volledig weten te ontsnappen aan het oorlogsgeweld. (Oude foto: Replica)

Ogenblikkelijk wordt van de 9e Comp van het 3e Bat van de 6e Linie 2 gevechtsgroepen doorgestuurd om de verlaten stellingen zo snel mogelijk opnieuw te bezetten, wat uiteindelijk vrij vlot lukt. Ook het Eskadron Cyclisten van de 2e ID wordt naar deze bres gezonden om de aanval te helpen breken.

Bruggenhoofd Gent - Gontrode. Op de weg tussen Gontrode en Gijzenzele aan de Potaardewijk treft een Belgische kolonel een onderluitenant aan met een gedeelte teruggetrokken Belgische soldaten. Er volgt een uitbrander en een degradatie van de onderluitenant waarna de manschappen opnieuw richting Gijzenzele worden gestuurd.

Bruggenhoofd Gent - Moortsele - Gijzenzele. De Belgische vernielingstroepen hebben de telefooncentrale in brand gestoken. Dit is een van de rookwolken die van verre zichtbaar is. Ook boven Gijzenzele zijn donkere rookkolommen te zien van uitbrandende woningen.

Bruggenhoofd Gent - Merelbeke. Ook hier nabij de Hollebeekwijk (Veldstraat) zijn een aantal vliegtuigbommen afgeworpen in de stellingen van het 3e Bataljon van de 11e Linie. Er vallen een 3 tal gewonden bij hun 9e Compagnie.

19:00

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht.

De zware bunker S8 langs de steenweg te Kwatrecht na de meidagen 40. Je ziet zelfs het 47 mm geschut nog staan achter het gehavende schietgat (Foto: Replica).

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. Het Eskadron Wielrijders van de 2e ID bereikt rond dit uur Gijzenzele. Zij stellen zich op tussen de 28e Linie. Er wordt gelijktijdig nog een te ver uitgeweken peloton van de 5e Linie teruggebracht.

De toestand tussen Mariagaard en Gijzenzele kan echter ondanks de felle aanvallen geleidelijk aan hersteld worden. Veiligheidshalve worden ook de Ardeense Jagers opnieuw meer naar de achterlijn van TPG gebracht om in nood te kunnen ingrijpen. Voorlopig hebben ze zich echter nog niet met de strijd gemoeid. Het 1e en 2e Bataljon van de 2e Ardeense Jagers zullen zeer binnenkort in de regio Kwatrecht - Gijzenzele het 3e Bataljon van de 5e Linie, dat het de voorbije dagen al zeer hard te verduren kreeg en dringend aan rust toe is, komen aflossen. Ook zal het 3e Bataljon van de 2e Ardeense Jagers ’s anderendaags in de morgen het terrein in Kwatrecht opnieuw via een zoveelste tegenaanval nog eens proberen te heroveren.

Bruggenhoofd Gent - Moortsele - vooruitgeschoven post Rattepas. Vier Belgische soldaten die op de vlucht waren in de richting van de Belgische linies, komende van de de pas afgesneden voorpost op Scheldewindeke dorp, kunnen nog net op tijd verwittigd worden niet in het mijnenveld te trappen in de buurt van de bunkerstellingen aan Rattepas. Er wordt vanaf hier een verkenningsgroepje uitgestuurd in de richting van de verlaten voorposten om de situatie te onderzoeken in Scheldewindeke dorp. De groep Belgische verkenners geraakt tot aan het station van Scheldewindeke. Er worden zelfs enkele schoten gewisseld maar gelukkig keren zij heelhuids terug in hun originele stellingen een uurtje later.

Bruggenhoofd Gent. Rond dit tijdstip wordt Bruggenhoofd Gent op grote hoogte overvlogen door een 40 tal bommenwerpers en jachtvliegtuigen. Allen vliegen gewoon over op grote hoogte en er worden geen bommen gedropt en ze vliegen verder in westelijke richting.

19:10

Bruggenhoofd Gent - Wetteren - station. Op dit moment werd de merkwaardige opdracht gevraagd en uitgevoerd door de 1e Groep van de 3e Legerartillerie opgesteld tussen De Pinte en Zwijnaarde om 25 schoten (155 mm geschut) te geven op het Station van Wetteren. Dit moet op dat moment lang in Duitse handen geweest zijn. Het is ook totaal onduidelijk wat men op dat moment hiermee nog wou bereiken.

Links: Wetteren Stationsstraat - Rechts: Wetteren Schoolstraat (Foto's Replica)

19:15

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke. Ondertussen hebben "MG Batallion 6" en "Panzerjäger Abteilung 563" hun voorziene posities ingenomen. Zij kunnen hun posities uitbreiden door het feit dat de voorpost aan "Het Heet" door de Belgen ondertussen ook verlaten was. Door de nieuwe ingenomen Duitse posities worden van Belgishe kant een vijftiental Duitsers gespot in een bosje aan de Peperstraat te Scheldewindeke. Er wordt opdracht gegeven de voorheen niet afgewerkte mijnenvelden die nacht te vervolledigen.

19:30

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. Bij het 3e Bat van de 5e Linie slaagt de 9e Comp er toch opnieuw in om terug zijn posities te heroveren tot aan de bunkers in tweede linie. Dit zal de steunlijn zijn tot waar Kwatrecht voor deze aanvallen ook al in handen was van de Belgen. Dit is de lijn gevormd door de bunkers D19, D20 en C18 (commandobunker in veld).

Met de hulp van het 2e Bataljon van de 5e Linie slaagt hun 11e Comp er ook opnieuw in, zijn stellingen te herbezetten nabij de spoorlijn Oostende - Brussel. Allicht kunnen hierbij ook opnieuw de bunkertjes S5, S6 en Av13 opnieuw ingenomen worden.

Te Kwatrecht zijn nog altijd alle voorlinie- en vooruitgeschoven bunkers uit handen. Dit is zeker de situatie voor de bunkers A44, A43, Av16, Av15, A42, A46, A45, S8, A41 en Av14.

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. De vijand heeft zich teruggetrokken in de bossen en op zijn oude stellingen. Het is zelfs totaal onduidelijk of ze nog aanwezig zijn rond dit moment in het Halve Maanbos. Er valt over het ganse front een merkwaardige stilte. De strijd valt eigenlijk van beide zijden stil. Het front is praktisch ongewijzigd met dit van ’s morgens ondanks de aanzienlijke verliezen aan beide zijden. Het feit dat men toch onder de hevige aanvallen heeft weten stand te houden geeft wel opnieuw moed aan de Belgische soldaten die uiteindelijk gaan beseffen dat de Duitsers toch niet zo onoverwinnelijk zijn.

20:00

Aan de Schelde - Petegem. Petegem aan de overkant van de Schelde wordt bezet door de Duitsers. Er is daar een definitief Duits bruggenhoofd gevormd. Totale breedte 3 km, diepte 2 km.

Het afvoeren van Belgische krijgsgevangen Jagers te Voet op de Neerstraat te Nederzwalm. In eeste instantie zagen de burgers hier massaal gevangen Belgische soldaten terugtrekken die waren gevangen genomen bij de strijd te Zingem.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Ginstbronnen. Als vervolg van de die dag gevelde bomen langs de Van Thorenburghlaan wordt aan de 4e Genie de bijkomende opdracht gegeven het eerder gedeeltelijk over de weg gelegde mijnenveld door te leggen over de ganse breedte van de weg. Om dit sluitend af te werken, dienen ze hiervoor nog eens 125 extra mijnen te plaatsen. Helaas kunnen ze deze door de eerder afgezaagde bomen over de weg niet meer tot op de plaats van het leggen brengen en dienen deze door de genisten te voet van beneden de helling naar hun locatie langs de weg hogerop te worden gedragen overheen de over de weg omgehakte bomen. De genisten van Adjudant Brauns zullen hun opdracht maar afgewerkt krijgen tegen 2u in de ochtend omdat dit ook best nog eens grotendeels in het donker gebeurde om niet gespot te worden door mogelijke Duitse waarnemers verderop.

Bruggenhoofd Gent - Scheldewindeke - Lange Munte. In de buurt van dit oude WOI vliegveld werd een Duitse Heinkelbommenwerper van het 54e Kampgeschwäder, het 4e Eskadron, geraakt door Belgisch mitrailleurvuur. Mogelijks was dit afkomstig van Beligsche troepen aan TPG opgesteld met hun mitrailleurs. De bommenwerper diende een crashlanding te maken op het oude Duitse WO I vliegveld. Hij was origineel opgestegen in Duitsland en op weg naar de haven van Calais om daar zijn bommenlading te droppen. De Duitse piloot Oberleutnant Hans Jürgen Willers had zelf als Duitse WOI piloot ook op het vliegveld van Scheldewindeke gevlogen en kende daardoor dit vliegveld (die er op dat moment alvast geen vliegveld meer was). Mogelijks waren er toen nog meer restanten van het toenmalige vliegveld herkenbaar maar heel veel buiten een grote kouter zoals de velden tussen Lange Munte en de Schaperstraat gekend zijn, zal er toen ook niet meer geweest zijn. In elk geval wist hij hier het vliegtuig met een crashlanding aan de grond te zetten en overleefde alvast hijzelf de crash. Hij werd door ter plaatse toestromende Duitsers, allicht van MG Battaljon 6 dat hier was opgesteld, overgebracht naar Balegem voor verdere verzorging. Gelukkig voor hem lag het oude vliegveld dus in de zone die al in Duitse handen was op dat moment.

20:10

Bruggenhoofd Gent - Drongen - Oordegem. Tot 21u35 zal de zware Belgische spoorwegartillerie opgesteld te Drongen de opdracht uitvoeren om in totaal 10 projectielen met een kaliber van 280 mm af te vuren op het centrum van Oordegem. Deze spoorwegkanonnen staan opgesteld te Drongen en de afstand tot hun doelen was maar liefst 20 kilometer.

In totaal zouden de beschietingen het leven kosten aan 8 burgers en 5 Duitse soldaten. Doordat de beschietingen zo precies waren, kreeg de Duitse bezetter wel de indruk dat de afgevuurde projectielen door nog achtergebleven burgers bijgestuurd werden. Dit gaf gelukkig geen repressailles naar hen toe maar het heeft allicht niet veel gescheeld. Omwille van deze zware beschietingen zal de commandopost zich verleggen van het centrum van Oordegem naar de wijk Kouter (iets noordoostelijker richting Smetlede)

Het commando dat hier toen te vinden was was dit van de 3e Batterie Beobachtungs Abteilung 19, een onderdeel van het Regiment Hermann Göring die allicht in de veldtocht vanaf Nederland komende mee aansloot bij de slag om België. De foto's hieronder zijn allen afkomstig uit een fotoboek van deze afdeling. Een Beobachtungs Abteilung stond in voor het bepalen van doelen voor de artillerie en was daardoor ook wel een serieuze doorn in het oog van de Belgische Artillerie.

Bruggenhoofd Gent - Lemberge. Als gevolg van bovenstaande Belgische zware artilleriebeschietingen zou er een Duitse repressaillebeschieting volgen van het Duitse zware Artillerieregiment 617. Hun projectielen zullen neerkomen in nabijheid van de stellingen van het 2e Bataljon van de 11e Linie nabij het gebouw van Radio Vlaanderen te Merelbeke. Hierbij zou hun commandant Hoebanx Hector zwaar gewond geraken door granaatscherven en de dag nadien in het hospitaal te Torhout overlijden.

Bruggenhoofd Gent - Gijzenzele. Het 3e Bataljon van de 6e Linie kan opnieuw zijn originele stellingen innemen. De infiltraties uit noordwestelijke richting lijken opnieuw verdwenen en verdreven.

21:15

Bruggenhoofd Gent - Lemberge. Als reactie op de zware beschietingen van Oordegem, begint het Duitse zware artillerieregiment 617 aan tegenbatterijvuur naar eerder al door de artillerie-obachtersabteilung 19 gespotte Belgische artilleriebatterijen. Op dat moment scheren de Duitse obussen laag over de stellingen van het 2e bataljon van de 11e Linie.

21:30

Aan de Schelde - Petegem. De Duitse troepen weten in de duisternis vrij massaal de drie geslagen bruggen over de Schelde over te steken. Zo bereiken zij voorbij de veroverde Britse stellingen en loopgrachten de grote baan Kortrijk - Oudenaarde. Er worden achtergebleven Engelsen gevangen genomen. Zij proberen op dat moment hun posities tot achter de grote baan te behouden.

Wel blijft het zware artilleriebombardement en overvliegen van Duitse bommenwerpers duren. Ze richten hun vuur op de omgeving van de spoorlijn en centrum van Petegem waar de Engelse stellingen zich hadden gevestigd. De bevolking van Petegem die al niet voorheen op de vlucht waren geslagen, probeert te overleven in kelders terwijl het bommengekletter en terug vurend geweer en mitrailleurvuur blijft aanhouden. Een dertigtal huizen blijft in puin of brandend achter. De Duitsers doen voorlopig geen pogingen om het niemandsland tussen de spoorlijn en de baan Oudenaarde-Kortrijk te betreden.

Bruggenhoofd Gent - Kwatrecht. De commandanten van de 1e Compagnie van de 5e Linie krijgen opdracht zich terug te trekken uit bruggenhoofd Gent. Verzamelpunt zou Gontrode kerk zijn. Er wordt getwijfeld over de juistheid van het bericht en de commandant zal enkele uren later opnieuw alle posities laten innemen. Gelukkig wordt na de hevigheid van de dag, het tijdelijk verlaten van de stellingen door de Duitsers niet opgemerkt.

Bruggenhoofd Gent - Moortsele. De soldaten die op de vlucht zijn moeten slaan aan hun voorpost te Scheldewindeke zijn allen weer komen aansluiten bij het 3e Bataljon van de 7e Linie aan het bruggenhoofd.

Bruggenhoofd Gent - Baaigem. Een Duitse patrouille loopt in een hinderlaag. De Duitsers vluchten met achterlating van 1 MG en wat handwapens.

23:00

Bruggenhoofd Gent - Lemberge. De eerder al gestarte Duitse artilleriebeschietingen wordt blijkbaar beperkt korter gelegd en de stellingen van het 2e bataljon van de 11e Linie komen steeds meer in het effectieve schootsveld van de Duitse artilleriebeschietingen te liggen. Hierbij wordt in de commandopost van het 2e bataljon van de 11e Linie (gebouw Radio Vlaanderen in de Schaperstraat), door een obusinslag geraakt. De obus raakt zeer ongelukkig een betonnen putdeksel vlakbij een raam waardoor Kapitein-Commandant Hoebanx heel zwaar verwond geraakt door schrapnel. Met hulp van een plaatselijke dokter, probeert men hem nog over te brengen naar Tielt maar hij zal uiteindelijk toch overlijden aan zijn opgelopen verwondingen.

Algemeen.

Deze dag verloor het 3e Bataljon van de 6e Linie 29 soldaten, 85 anderen geraakten gewond. De 10e Compagnie van de 6e Linie wordt om middernacht versterkt met een peloton mitrailleurs van de 13e Compagnie van de 6e Linie.

In het dagboek van de 56e Infanteriedivisie wordt die dag melding gemaakt van 5 gesneuvelde en 10 gewonde officieren, 129 gesneuvelde en maar liefst 223 gewonde onderofficieren en soldaten. 3 soldaten worden als vermist opgegeven. Voor de 56e ID zou dit de dag van hun veldtocht worden met de zwaarste te verwerken verliezen.

Ook wordt er melding gemaakt van 201 nieuwe Belgische krijgsgevangenen waaronder 4 officieren van de 5e en 28e Linie. Dit bracht het totale aantal genomen gevangenen aan Bruggenhoofd Gent op ongeveer 300 man.

Situatie op 21 mei 1940, 's avonds. De Duitse doorbraak in Noord Frankrijk blijft gehandhaafd en de Fransen en de Britten bereiden een tegenaanval voor om de Duitse doorbraak naar de kust opnieuw te proberen breken. Voorlopig leiden deze acties hoogstens tot beperkte vertragingen van de Duitse oorlogsmachine maar een echte halt weten ze hen nooit toe te roepen.

De Belgen weten aan hun Reduit National voorlopig de hevige Duitse aanvallen af te slaan en de situatie blijft in feite na de zware gevechten van deze dag onveranderd ten opzichte van deze ochtend. Wel zijn ondertussen nabij Oudenaarde ter hoogte van Petegem aan de Schelde de Duitsers weten doordringen tot over de Schelde doorheen de Britse stellingen van de 44e ID. Hierdoor was de Scheldestelling dus in feite toen al gebroken en dreigde voor de Belgische troepen meer noordelijk indien ze daar nog lang zouden blijven, de omsingeling.

Van de 3 oostelijk forten van Luik is het fort van Neufchateau gevallen. Te Namen gebeurt dit met de forten van Saint Heribert en Malonne. (Schets: De Achttiendaagse veldtocht - Ministerie van Landsverdediging)

Op 21/05/1940 wordt te Ieper door de geallieerde leiders onderstaand plan Weygand goedgekeurd voor uitvoering. De deelnemers aan dit overleg waren

• Generaal Weygand (FR) (Collaboreerde later met het Vichy-Regime)
• Leopold III (koning van België en aan het hoofd van het Belgisch Leger) en zijn verbindingsofficier.
• Generaal Champon (FR)
• Generaal Bilotte (FR)
• Generaal Gort (GB) geraakt onmogelijk op de plaats van afsrpaak. Dit betekende dus dat de Britten zelf niet betrokken waren bij deze op dat moment uiterst belangrijke vergadering.

Het plan Weygand (Bron: Mai 1940, La bataille de Belgique - M. Fouillien en J. Bouhon)

De volgende doelstellingen werden hierbij bestlist:

• De 40 nog bestaande Infanteriedivisies (Belgische, Franse en Britse nu nog vechtend tussen de geslagen bres door Noord-Frankrijk en op Belgisch grondgebied - heden aan de Scheldestelling, zouden moeten aansluiten bij het gros van de Franse troepen.
• De Belgische troepen zouden hierbij de terugtocht van de Franse en Britse troepen moeten verzekeren om dit mogelijk te maken.
• De Belgische beschikbare gemotoriseerde eenheden zouden mee moeten proberen de Duitse pantsers te breken in de nabijheid van Saint Quentin en Amiens.
• De Franse troepen zuidelijk van Amiens zouden opnieuw de voorhoede moeten bedwingen van de huidige Duitse doorbraak ter hoogte van de Somme en Beauvais.

Als je dit dus leest, ging men gewoon het Belgische leger dat nog probeerde te redden wat er te redden viel, opofferen om het ondertussen totale Franse falen proberen recht te trekken.

De Fransen dachten dat op die manier de Belgen na het terugtrekken in de achterhoede, net zoals in WO I opnieuw achter de IJzer zou kunnen standhouden door ook daar opnieuw massaal gebieden te laten overstromen.

Van Belgische kant vreesde men wel dat de troepen door dergelijke plannen totaal gedemoraliseerd zouden geraken gezien ze opnieuw zouden dienen terug te trekken na al het terugtrekken van de vorige dagen. Ook zouden zij op die manier opnieuw zo goed als gans hun eigen land prijs geven aan de vijand om in dit geval Frankrijk uit zijn vastgelopen situatie te helpen redden.

De Franse redenering naar de Belgen toe was dat zij hen waren komen bijstaan na een laffe Duitse inval, zoals beloofd. Nu dienden de Belgen als compensatie de Fransen en de Britten bij te staan.

De Belgische koning Leopold III zal zich op de conferentie te Ieper niet voor of tegen het plan Weygand uitspreken. Eenmaal opnieuw aangekomen op het Belgische hoofdkwartier beslist hij dat het Belgische leger verder zal proberen eventueel zonder Britse en Franse steun zijn grondgebied te verdedigen, eventueel terugtrekkend op de Leiestelling indien de Scheldestelling niet meer houdbaar blijkt. In eerste instantie zullen de Belgen al de door de Britten nog verdedigde stellingen vanaf Menen overnemen.

Om de situatie nog wat te verergeren, verongelukt iets buiten Ieper de auto van de Franse generaal Bilotte. Deze laatste geraakt hier dodelijk verwond (in coma) en overlijdt kort nadien. Gezien hij alleen aanwezig was als aanspreekpunt voor het grootste gedeelte van de Franse troepen hier in de regio, bemoeilijkt ook dit nog eens de situatie om wat eerder was afgesproken over te dragen aan de directe legerleidingen.Deze conferentie veroorzaakt dus op zijn beurt nog eens een groter Frans legerleidingsprobleem die bij deze militaire situatie al kon gemist worden als kiespijn. Generaal Bilotte zal uiteindelijk worden vervangen door Generaal Blanchart.

Specifieke extern gebruikte bronnen:

• Een officieel overzicht van de gebeurtenissen 1939-1940 - Uitgegeven door Ministerie Buitenlandse zaken België te Londen in 1941
• Mai 1940 - La Bataille de Belgique - M. Fouillien et J. Bouhon
• Mei 1940 ten zuiden van Gent - Jacques De Vos (1977)
• Gent, mei 1940 - Peter Taghon - Historica (1986)
• Mei 1940 - De 18-daagse veldtocht - Peter Taghon (1989)
• De geschiedenis van het 6e Linieregiment - VZW 6e Linie (1993)
• Mei 1940 - De 18-daagse veldtocht in woord en beeld - Peter Taghon (2010)